Δημοσιεύτηκε στις 03 Ιουνίου 2016
Το σίγουρο είναι ότι ζούμε μια ξέφρενη απελευθέρωση στο κυπριακό θέατρο. Από τα πολλά ταμπού-κατάρες συντηρητισμού που το κατατρέχουν, σε διάφορα επίπεδα, όπως και την κοινωνία ολόκληρη, για πολύ καιρό. Όλα αυτά που δεν γίνονταν τόσα χρόνια, λες και ξύπνησαν όλα τώρα. Ίσως να έβαλε και η κρίση το χεράκι της. Μια ανασύνταξη νεανικών και άλλων δυνάμεων, ποιος ξέρει… πάντως όχι με τη βοήθεια της πολιτείας ως όφειλε, όπως σημειώνει σε κάθε ευκαιρία ο συγγραφέας Άντης Ροδίτης, ανελέητα δηκτικός και διαγραμμένος από πολλές λίστες… Πολλά τα μέτωπα. Απελευθέρωση εφήβου, ασχέτως ηλικίας, που μπουμπουκιάζει άνοιξη λοιπόν, έτσι θυμίζει το τοπίο. Τα δύο κυπριακά θεατρικά έργα που είδαμε παράλληλα, μέσα στην πραγματική πληθώρα παραστάσεων των τελευταίων μηνών, μοιράζονται τόσα κοινά, που βγάζουν μάτι, σαν να υπογραμμίζουν ενδεικτικά νέες τάσεις που αξίζει να προσέξουμε.
Η ‘Νίτσα’ και η ‘Τζεμαλιγιέ’, δύο θεατρικά εξομολόγησης, που διηγούνται απόλυτα την ηλικία μας, αποκαλύπτουν, σε σύγχρονη γραφή μεν, δύο ξεχασμένες προσωπικές ιστορίες. Προσωπικές, μα που έγραψαν ιστορία στις πονεμένες δεκαετίες του ’50 & ’60.
Ηρωίδες, δύο γυναίκες, μια Τουρκοκύπρια ιερόδουλη που ζούσε στην περιοχή του Ολυμπιακού Συλλόγου Λευκωσίας, και μια Ελληνοκύπρια μαχητής της αντιαποικιακής ΕΟΚΑ, και μετέπειτα έκπτωτης, ιερόδουλης, βασανισμένης ψυχής. Σαν να λέμε χοντρικά, η αριστερή και η δεξιά πτέρυγα μιας παρόμοιας ιστορίας. Η Τουρκοκύπρια Τζεμαλιγιέ για τον έρωτά της, μπερδεύεται με την ΤΜΤ και πεθαίνει εκεί κοντά στον Ολυμπιακό, ενώ η φιλόπατρις Ελληνοκύπρια Νίτσα της ΕΟΚΑ, εξυπηρετεί, δεν προδίδει την οργάνωση, ακόμα και μετά τα βασανιστήρια των Άγγλων, μα χρόνια μετά πεθαίνει άπορη, καταφρονημένη από συντρόφους και πολιτεία… Η διττή ζωή τής… Κύπριδας;
Και δεν είναι μόνο θεματική η ‘σύμπτωση’, ανεβάζονται και τα δύο, σε νέους θεατρικούς χώρους, Δένδρο και ΣΠΟΥΤΝΙΚ, στεγασμένα σε παλιές εργοστασιακές αποθήκες, φτιαγμένες στοιχειωδώς και συμπαθητικά, στα πόδια της άγονης, πράσινης γραμμής του Καϊμακλιού! Ποιος να το ’λεγε της πρωτεύουσας, η νεολαία της, αυτή του πειραματισμού και της προόδου, να βγάζει τα ιστορικά άπλυτα στη φόρα στα αδιέξοδα των βιομηχανικών περιοχών της!
Οι δύο θεατρικοί συγγραφείς (Γιώργος Τριλλίδης και Κωνσταντία Σωτηρίου), σύγχρονοι νέοι πεζογράφοι, σοβαροί και υποσχόμενοι, διεξάγουν έρευνα για τις δύο γυναικείες ιστορίες και γράφουν αφηγηματικά, σαν μονόλογους νεκρών γυναικών περισσότερο παρά σαν κλασική αναπαράσταση. Αντίστοιχα και οι δύο σκηνοθέτες επιστρατεύουν διάφορες τεχνικές για να δώσουν σύγχρονη σκηνική διάσταση στα κείμενα.
Νίτσα ***
Ο συγγραφέας Γιώργος Τριλλίδης (έχει δημοσιεύσει κυρίως διηγήματα, το τελευταίο του στη συλλογή Μεγάλωσα στην Κύπρο, ρε!, 2014) έγραψε το πρώτο του θεατρικό έργο, τη ‘Νίτσα’, ερευνώντας ιστορικά στοιχεία, βιβλία αναφορές και συνεντεύξεις συναγωνιστών της. Ο ίδιος ομολογεί ότι μάλλον δεν θα το ξαναγράψει για το θέατρο ‘… είμαι του πεζού εγώ’, και ίσως να ’χει δίκιο, γιατί μόνο το διάβασμα του έργου στο πρόγραμμα μετά την παράσταση (τι υπέροχη αίσθηση να έχεις το έργο στα χέρια σου, μετά που το έχεις δει, και να ξαναδιαβάσεις κάτι που σ’ άρεσε) μου ζωντάνεψε τη ζεστή οικειότητα και κατανόηση της πίκρας στη ζωή της Νίτσας. Για να τη συμπονέσω ανθρώπινα, πριν γυρίσω να φτύσω από την άλλη, για τους συντρόφους.
Αυτό ήταν το τολμηρό βήμα του Τρουλλίδη και πιστέυω ότι τα κατάφερε και με το παραπάνω. Διαβάζοντας το έργο. Γιατί η σκηνοθεσία του Πάρη Ερωτοκρίτου το προσέγγισε σαν μεταμοντέρνο θέαμα, με κουρτίνες να κρύβουν παρά να αποκαλύπτουν. Αλλά και με μικρόφωνα, τσάγια, αλλαξιές επί σκηνής και άλλα τερτίπια και υστερικές ερμηνείες, που κατά την άποψή μου κατακερμάτισαν τη δύναμη του κειμένου, αποδυνάμωσαν τη συναισθηματική φόρτιση και πρόσθεσαν σε μια αποστασιοποίηση, στοχευμένη μεν, όχι τόσο ελκυστική δε. Παρόλα αυτά είχε ενδιαφέρον η διπλή ερμηνεία της Νίτσας από δύο ηθοποιούς, τη Νίκη Δραγούμη και την Ελλαδίτισσα Παναγιώτα Παπαγεωργίου. Ωραία ιδέα επίσης του σκηνικού χώρου, με τις κουρτίνες να κρύβουν παρά να αποκαλύπτουν, όμως ανολοκλήρωτη σαν ιδέα και στο τέλος περιττή, αφού το φωνητικό σύνολο -κρυμμένο από πίσω- δεν κατάφερε να ξεκαθαρίσει τη συμβολή του, ενώ η μουσική έδωσε το πιο εκνευριστικό στίγμα στην παραγωγή, στοχευμένα παρεμβατικό κι ενοχλητικό.
Τζεμαλιγιέ ***
Από την άλλη η Κωνσταντία Σωτηρίου, επίσης πεζογράφος (έχει δημοσιεύσει διηγήματα, ενώ φέτος κυκλοφόρησε το πρώτο μυθιστόρημά της ‘Η Αϊσέ πάει διακοπές’, και το θεατρικό της ‘Σπασμένα’ ανέβηκε στην ΕΘΑΛ, 2015) μου φαίνεται πως τώρα μπαίνει δυναμικά στο θεατρικό χορό. Το έργο της, ίσως ένα docu-drama, δηλαδή στημένο μέσα από έρευνα ντοκουμέντων, ιχνογραφεί μια περίοδο και κάποιες από τις συμπεριφορές της εποχής, χωρίς ιδιαίτερη εμβάθυνση. Βέβαια, και μόνο η έκθεση του θέματος μετρά σαν τόλμη, εξ ου και η μεγάλη γοητεία που άσκησε στο κοινό. Η σκηνοθεσία της Μαρίας Καρσερά κατέστησε το θέαμα πολύ εύληπτο, ακόμα και πρωτόλειο με συμβολισμούς που το καθήλωναν. Κόκκινα από τη μιά, γκρίζα από την άλλη, μαύρος διάδρομος να χωρίζει τις περιοχές. Δεν φτάνει που οι παρατηρήσεις των Ελληνοκυπρίων γυναικών, δείγματα τυπικής ρατσιστικής σκέψης, θύμιζαν απλοϊκές κουβέντες της μαντίλας, τις βλέπαμε και μεγενθυμένες σε προβολή από πάνω τους. Κι ας ήταν μόνο ο περίγυρος, η περιρρέουσα της ιστορίας της ηρωίδας. Ξεχώρισε όμως η εξαιρετική κορύφωση της Ζωής Κυπριανού και της Έλενας Δημητρίου, στην παράλληλη περιγραφή του φονικού που πραγματικά συγκίνησε.
Σχετικά
Μια και μοναδική βραδιά γεμάτη τέχνη, με τους Βαρνάβα Κυριαζή και Ανδρέα Αραούζο
Επετειακή θεατρική ανασκόπηση στη Λεβέντειο, σε συνεργασία με την Alpha Square
Παγκόσμια Ημέρα Χορού: Το φετινό μήνυμα της Μαριανέλα Νούνιες
29 Απριλίου, η ημέρα που γιορτάζει ο χορός
Το Κλουβί με τις Τρελές: Η νέα ξεκαρδιστική παράσταση του Φώτη Γεωργίδη
Μια παράσταση που θα γεμίσει το φετινό μας καλοκαίρι με γκλίτερ, χρώμα και μουσική απο ένα λαμπερό, κωμικό καστ!
Το θεατρικό έργο "FAT" του ΘΟΚ παρουσιάστηκε στη Σλοβενία
Στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου Συνόδου των Θεάτρων της Ευρώπης και του Φεστιβάλ του Young Europe IV
Εβδομάδα Κυπριακού Θεάτρου: Τρεις κυπριακές παραγωγές στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου Ελλάδας
Ο κύκλος των παραστάσεων της φετινής διοργάνωσης «Εβδομάδα Κυπριακού Θεάτρου», ανοίγει την Τετάρτη, 22 Μαΐου
Ένας αλλιώτικος Σπανός και οι 40 Δράκοι έρχεται στο Θέατρο Ριάλτο
Φωτίζοντας αλλιώτικα τα παραμύθια
10+1 θεατρικές παραστάσεις για δεις τον Μάιο
Η σεζόν ολοκληρώνεται με πρεμιέρες, επαναλήψεις έργων, κωμωδίες, δράμα και παραστάσεις εξ Ελλάδος
Πάμε για Θέατρο Σκιών και Καραγκιόζη με τα παιδιά
Βλέπουμε την παράσταση "Ο Καραγκιόζης δάσκαλος"
"Ολόκληρη η βίβλος σε μια ώρα" σε νέο κύκλο παραστάσεων
Μία παράσταση που δεν πρέπει να χάσεις
Παράταση για τα «Μικρά συζυγικά εγκλήματα» από το Θέατρο Διόνυσος
Το έργο ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Σώτου Σταυράκη
Η γαλλική κωμωδία "Le Prenom" ανεβαίνει στην Κύπρο με τους Ι. Μιχαηλίδη, Ρ. Λουιζίδου, Κ. Κατσούλης, Ν. Μακρυγιάννη και Λ. Ζαμπετάκη.
Σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη