Δημοσιεύτηκε στις 04 Μαρτίου 2021
Η Εγκλείστρα και το μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου βρίσκονται κοντά στο χωριό Τάλα, 10 περίπου χιλιόμετρα βóρεια της Νέα Πάφου. Η Εγκλείστρα αποτελούσε αρχικά μία μικρή φυσική σπηλιά στην ανατολική πλευρά ενός λόφου. Μπροστά στο λόφο υπάρχει μία βαθιά χαράδρα, στο βάθος της οποίας ρέει ένας χείμαρρος.
Στην Εγκλείστρα έζησε και ασκήτεψε ο Άγιος Νεόφυτος, μία από τις σημαντικότερες μορφές της Εκκλησίας της Κύπρου. Σύμφωνα με την «Τυπική Διαθήκη» που συνέταξε ο ίδιος το 1214, εγκαταστάθηκε στο μικρό λαξευτό εκκλησάκι το 1159. Κατά την τοπική παράδοση, ο Άγιος αρχικά είχε λαξεύσει άλλη εγκλείστρα ανατολικά της Πάφου, κοντά στο χωριό Σουσκιού. Το λαξευτό αυτό σπήλαιο είναι γνωστό ως «Παλαιά Εγκλείστρα» και οι τοιχογραφίες του χρονολογούνται στο 15ο ή στις αρχές του 16ου αιώνα. Εκεί ενδέχεται να έζησε άλλος ασκητής.
Ο Άγιος Νεόφυτος μετέτρεψε τη φυσική σπηλιά σε ασκητήριο με δύο χώρους. Ο πρώτος χώρος περιελάμβανε μία μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Τίμιο Σταυρό και ο δεύτερος το κελλί του Αγίου, μέσα στο οποίο λάξευσε και τον τάφο του. Το κελλί του επικοινωνούσε με το ιερό βήμα της εκκλησίας. Ο Άγιος απομονώθηκε στην Εγκλείστρα μέχρι το 1170, οπότε χειροτονήθηκε ιερέας από τον Επίσκοπο Πάφου Βασίλειο Κίνναμο και η φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα στο νησί. Πολλοί μοναχοί συγκεντρώθηκαν γύρω του και σχημάτισαν μοναστική κοινότητα, για την οποία ο Άγιος Νεόφυτος συνέταξε την «Τυπική Διαθήκη», ένα είδος κανονισμών για την λειτουργία του μοναστηριού. Η επιθυμία του Αγίου για ησυχία και απομόνωση, τον προέτρεψε να λαξεύσει άλλη Εγκλείστρα, πιο ψηλά στο βράχο, πάνω από το παλαιό παρεκκλήσι. Δίπλα στο νέο του κελλί λάξευσε μικρό παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Από τα μοναστικά κτίσματα του πρώτου μοναστηριού σήμερα σώζονται η μικρή εκκλησία της Εγκλείστρας με το νάρθηκα και το σκευοφυλάκιο πάνω απ’ αυτήν, το κελλί του Αγίου με τον τάφο του και η τράπεζα. Πιο ψηλά στον λόφο, σώζεται το νεότερο κελλί του Αγίου και το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.
Η Εγκλείστρα του Αγίου Νεοφύτου χωρίζεται στο άνω και το κάτω τμήμα. Το κατώτερο τμήμα παρουσιάζει και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον λόγω του ότι είναι κατάγραφο. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στο κελλί του Αγίου, ο ζωγραφικός διάκοσμος της Παλαιάς Εγκλείστρας και του Ιερού Βήματος του ναού του Τιμίου Σταυρού, συμπληρώθηκε από τον ζωγράφο Θεόδωρο Αψευδή το 1183. Ο Άγιος Νεόφυτος εμφανίζεται δύο φορές στις τοιχογραφίες. Κάπου στις αρχές του 13ου αιώνα οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού αντικαταστάθηκαν. Από τις τοιχογραφίες του Θεόδωρου Αψευδή ελάχιστα δείγματα έχουν διασωθεί. Η τεχνοτροπία του Αψευδή απαντάται την εποχή αυτή και σε άλλα μνημεία του Βαλκανικού χώρου και προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη. Αντιθέτως, οι τοιχογραφίες του 13ου αιώνα, που αντικατέστησαν τις αρχικές του Θεόδωρου Αψευδή, παρουσιάζουν μία εντελώς διαφορετική τεχνοτροπία, που χαρακτηρίζεται από την σχεδόν υπερβολική σχηματική απόδοση των μορφών.
Το καθολικό της Μονής του Αγίου Νεοφύτου κτίστηκε πιθανότατα στις αρχές του 16ου αιώνα και ανήκει στον τύπο της καμαροσκέπαστης τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο. Η αρχική εκκλησία ήταν κατάγραφη, μεγάλο μέρος των τοιχογραφιών όμως καταστράφηκαν κατά την περίοδο 1585-1611.
Σχετικά
Οι πιο ακριβοί εμπορικοί δρόμοι στον κόσμο
Η έκδοση του 2025 αποκαλύπτει σημαντικές αλλαγές και αναδεικνύει πού “αγγίζει” το luxury retail την απόλυτη κορυφή
Ανεβαίνει η θερμοκρασία το Σαββατοκύριακο-Πότε αναμένεται ξανά πτώση
Η πρόγνωση της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας
Νέος προορισμός για ταξίδια από το αεροδρόμιο Πάφου
Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για τις πτήσεις που αρχίζουν
Η πιο μαγική και οικονομική πόλη της Ευρώπης για τα Χριστούγεννα
«Κανείς δεν ξέρει πού βρίσκεται»
Πού να πάτε διακοπές αυτόν τον Δεκέμβρη – 8 ιδανικοί προορισμοί
Ο Δεκέμβριος είναι ένας από τους καλύτερους μήνες του χρόνου για ταξίδια
Η Πετρολίνα ενισχύει διαχρονικά το έργο του Cans for Kids
Η Πετρολίνα, πιστή στις αξίες και τις αρχές της, λειτουργεί με υπευθυνότητα απέναντι στην κοινωνία και στηρίζει δράσεις που ενισχύουν την υγεία και συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος
Ελληνική πόλη ο κορυφαίος φθινοπωρινός προορισμός της Ευρώπης σύμφωνα με τους Financial Times
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στις μοναδικές εμπειρίες που προσφέρει η πόλη
Το κόστος των αεροπορικών ταξιδιών έχει μειωθεί σημαντικά – Τι δείχνει νέα μελέτη
Μια σημαντική έκθεση της IdeaWorksCompany, δείχνει ότι το συνολικό κόστος ενός αεροπορικού ταξιδιού έχει μειωθεί σημαντικά
H ελληνική πόλη που βρίσκεται στους κορυφαίους προορισμούς στην Ευρώπη για φθινοπωρινή απόδραση
Η αρθρογράφος αναδεικνύει τη Θεσσαλονίκη ως Πόλη Γαστρονομίας της UNESCO, προβάλλοντας τα τοπικά εδέσματα, τη σύγχρονη κουζίνα, τις αγορές και τη ζωντανή πολιτιστική ζωή
Αυτή είναι η λέξη του 2025 σύμφωνα με το Cambridge Dictionary
Αποτυπώνει ένα «ανθυγιεινό» σύγχρονο φαινόμενο
