Ναστάζια Χριστοδούλου: «Η εμπειρία γυρισμάτων για το “Κάρμα: Το τελευταίο επεισόδιο” ήταν σοκαριστική»

Δημοσιεύτηκε στις 10 Απριλίου 2024

Συνέντευξη στον Μιχάλη Χριστοδούλου

Η τηλεοπτική σειρά “Κάρμα” σε σενάριο της Χριστιάνας Αρτεμίου αποτέλεσε την πρώτη στο είδος της για την κυπριακή τηλεόραση. Μία σειρά που έπειτα από έρευνα πρόβαλε τις ιστορίες πραγματικών εγκλημάτων που έγιναν και σόκαραν την κυπριακή κοινωνία. Μία τηλεοπτική παραγωγή που αγαπήθηκε αποκτώντας φανατικό κοινό τόσο για τα γεγονότα που παρουσίαζε, τις ερμηνείες των ηθοποιών όσο και την σκηνοθεσία την οποία υπογράφει η νεαρή σκηνοθέτρια Ναστάζια Χριστοδούλου.

Μέσα από την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά η Ναστάζια προκάλεσε θετικά σχόλια για μία σειρά που αναμφίβολα έγραψε τη δική της ιστορία στην κυπριακή τηλεόραση. Έπειτα από τέσσερα χρόνια, το “Κάρμα” μας αποχαιρετάει μέσα από τις κινηματογραφικές αίθουσες με ένα τελευταίο επεισόδιο που καταπιάνεται με ένα από τα πιο φρικτά εγκλήματα που διαπράχθηκαν ποτέ στην Κύπρο.

Η Ναστάζια Χριστοδούδου ξετυλίγει το κουβάρι της δημιουργίας της σειράς, των πρώτων γυρισμάτων, των συναισθημάτων, της επιτυχίας και για το συγκλονιστικό τελευταίο επεισόδιο που προβάλλεται μέχρι και τα τέλη Απριλίου στα K-Cineplex σε όλη την Κύπρο. Η σειρά μας αποχαιρετάει κινηματογραφικά με ένα ερωτηματικό όμως, αφού όπως είπε και η ίδια η σκηνοθέτρια “προς το παρόν η σειρά έκλεισε τον κύκλο της αλλά ποτέ μην λές ποτέ”.

Ναστάζια, θα ήθελα να θυμηθείς την πρώτη-πρώτη φορά που έγινε συζήτηση, αναφορά για το Κάρμα. Πώς ένιωσες; Πίστευες ότι θα γίνει επιτυχία;
Η πρώτη φορά που έγινε συζήτηση για το Κάρμα ήταν το 2017. Τότε, περνούσα πάρα πολύ δύσκολα λόγω συμπεριφορών σε μια παραγωγή που δούλευα και ήμουν πολύ χάλια συναισθηματικά. Μια μέρα επιστρέφοντας από την δουλειά μιλούσα με την Χριστιάνα στο τηλέφωνο. Θυμάμαι ότι της έλεγα: “Θέλω να μου δώσει κάποιος μια ευκαιρία να σκηνοθετήσω κάτι εξολοκλήρου. Μια ευκαιρία μόνο θέλω”. Η συζήτηση, όμως, έμεινε μέχρι εκεί. Μετά από δύο βδομάδες, έρχεται η Χριστιάνα και μου δίνει ένα φάκελο που έγραφε έξω: “Αυτή είναι η δική σου ευκαιρία”. Η Χριστιάνα είχε αυτή την ιδέα τα τελευταία χρόνια αλλά ένιωθε ότι δεν ήταν σωστό το timing. Έτσι, ας πούμε ήρθε η κατάλληλη στιγμή, the perfect timing για να συνεργαστούμε. Ένιωθα τεράστιο φόβο για αυτό το μεγάλο βήμα αλλά όταν κάτι με φοβίζει καλλιτεχνικά, ρίχνομαι με τα μούτρα. Όταν κάτι με ιντριγκάρει, με αναγκάζει να βγω εκτός του safety zone μου, να δοκιμαστώ, να δυσκολευτώ. Αυτό με βοηθά να εξελιχτώ, προσωπικά και καλλιτεχνικά. Πίστευα, τότε, ότι δεν θα περνούσε απαρατήρητο αλλα με τίποτα δεν πίστευα την μεγάλη απήχηση που είχε στη συνέχεια.

Γιατί θεωρείς πως το κοινό της Κύπρου αγάπησε αυτή την σειρά; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της που ξεχώρισαν;
Θεωρώ ότι οι true crime σειρές έχουν το κοινό τους. Για κάποιο λόγο ως θεατές μας ελκύουν τα αληθινά εγκλήματα, τι έγινε, πώς έγινε, γιατί έγινε και πόσο μάλλον αν είναι εγκλήματα της χώρας μας ακόμα περισσότερο. Επίσης, ήταν κάτι που δεν είχε γίνει ξανά στην Κύπρο. Γι’ αυτό ήδη ξεκινήσαμε με ενδιαφέρον από το κοινό. Από εκεί και πέρα, θεωρώ ότι το κοινό της Κύπρου αγάπησε αυτή τη σειρά γιατι δεν τους υποτιμήσαμε ως θεατές. Δεν μπορούσα να ακούω ότι το κοινό της Κύπρου δεν τα καταλαβαίνει αυτά. Φυσικά και αντιλαμβάνεται, φτάνει να μην το υποτιμάς. Ένα από τα κύρια στοιχεία που έκανε την σειρά μας να ξεχωρίσει, ήταν η ραχοκοκαλιά της, δηλαδή το σενάριο. Ήταν τόσο σωστά δομημένο, με την σωστή έρευνα, χωρίς φλυαρίες, με ουσιώδεις και απόλυτα ρεαλιστικούς διαλόγους. Εμείς, ως παραγωγή θεωρούσαμε ότι πρέπει να είναι αρκετά υψηλής ποιότητας ακόμα και με το χαμηλό budget που είχαμε, έπρεπε να δώσουμε όλοι μας τον καλύτερο μας εαυτό. Πιστεύω ότι επειδή δώσαμε όλοι αλήθεια σε αυτη την προσπάθεια, αυτό αναγνωρίστηκε από το κοινό.

Νιώθω πώς ήταν ιδιαίτερη πρόκληση για σένα το Κάρμα ως σκηνοθέτρια. Τι θα έλεγες πως ήταν το πιο δύσκολο στοιχείο για να φέρεις εις πέρας.
Το δύσκολο θεωρώ ήταν να βρω μια ισορροπία μεταξύ ευαισθησίας, αυθεντικότητας και ρεαλισμού. Ήθελα, δηλαδή, να υπάρχει ο ρεαλισμός τόσο στην υποκριτική και στα πλάνα όσο και στην ιστορία που θα δείχναμε, γιατί είχαμε να κάνουμε με υπαρκτά πρόσωπα. Μια από τις δυσκολίες μου, επίσης, ήταν να καταφέρω στην αρχή να κερδίσω την εμπιστοσύνη των ηθοποιών ούτως ώστε να μπορέσουμε μαζί να βγάλουμε από αυτούς τον καλύτερο υποκριτικό εαυτό τους και να ξεκλειδώσουμε όλες τις ικανότητές τους. Αυτό θεωρώ το καταφέραμε. Το σημαντικότερο για μένα ήταν η εξισορρόπηση της ανάγκης να αφηγηθούμε μια τέτοια ιστορία, με σεβασμό για τα θύματα και τις οικογένειές τους.

Η σειρά βασιζόταν σε πραγματικά εγκλήματα που έγιναν στην Κύπρο. Έχετε μιλήσει πολλές φορές τόσο εσύ όσο και η Χριστιανά για τις απειλές που δεκτήκατε. Υπήρξε κάποια στιγμή που φοβήθηκες, τρόμαξες και είπες “μα τι γίνεται”;
Υπήρχαν φορές που πραγματικά φοβήθηκα γιατί κάποιες απειλές ή ενοχλήσεις περνούσαν τα όρια και εκεί για ένα λεπτό σκέφτεσαι: “οκ αξίζει όντως αυτό; Μήπως παίζουμε πολύ με την τύχη μας;”. Όταν, όμως, βλέπαμε πόσος κόσμος είχε βοηθηθεί μέσα από τα επεισόδια μας πέρναμε θάρρος για να συνεχίσουμε. Πρέπει να σας πω ότι υπήρξαν πολλές γυναίκες που τόλμησαν αφού είδαν κάποιο από τα επεισόδια να αποταθούν για βοήθεια επειδή ήταν θύματα ενδοοικογενειακή βία. Ταυτόχρονα, είδαμε να γίνονται δωρεές σε διάφορους φορείς που παρουσιάσαμε και ειδικά σχετικά με το sex trafficking. Μία οικογένεια, μετά από συγκεκριμένο επεισόδιο, πήρε την μεγάλη απόφαση να πάρει το παιδί της σε κέντρο αποτοξίνωσης. Κάποια άτομα που λόγω διαφορετικότητας μέσα από το Κάρμα βρήκαν επιτέλους δουλειά, LGBTQ άνθρωποι τόλμησαν να κάνουν come out και να συμφιλιωθούν με τον εαυτό τους και πολλές άλλες τέτοιες περιπτώσεις. Δεν μπορούσαμε να μην σκεφτούμε πως όσο και να προσπαθούν να μας φοβίσουν για να μας φιμώσουν ή να μας σταματήσουν εμείς θα συνεχίσουμε να δείχνουμε τις αλήθειες αυτής της χώρας και τα πιστεύω μας. Νιώθω, πως επειδή συνεχίσαμε δυναμικά τη σειρά, στέλνοντας πολλά δυνατά μηνύματα, οι απειλές και οι εκφοβισμοι σταδιακά σταμάτησαν.

Μήπως ζήσατε κάποιο περιστατικό όπου ο θύτης επικοινώνησε μαζί σας για να σας πει πως σήμερα έχει μετανιώσει ή έχει πληρώσει για το έγκλημά του;
Είχαμε περιστατικά που ο θύτης προσπάθησε να επικοινωνήσει μαζί μας, όχι για να μας πει ότι έχει μετανιώσει, αλλά δεν ήρθαμε ποτέ σε επαφή με κανέναν τους. Εμπλέκονται διάφορα νομικά ζητήματα και η συμβουλή που είχαμε ήταν να μην επικοινωνούμε με κανένα.

Συνήθως εκείνοι που έρχονταν σε επαφή ήταν από το περιβάλλον των θυτών ή των θυμάτων;
Αν ήταν από το περιβάλλον των θυτών ήταν για να μας φοβίσουν και αν ήταν από την πλευρά των θυμάτων ήταν για να μας ευχαριστήσουν που ακούστηκε η ιστορία του δικού τους ανθρώπου.

Μία ερώτηση που θεωρώ θα ήθελε να υποβάλει ο μέσος τηλεθεατής. Η σκηνή ενός βίαιου εγκλήματος, μία ερμηνείας απαιτητικής από τους ηθοποιούς πώς γυρίζεται, τι συναισθήματα υπάρχουν, είστε φορτισμένοι ή είναι πια μία δουλειά;
Οι σκηνές βίαιων εγκλημάτων, μπορεί να είναι συναισθηματικά έντονες και προκλητικές τόσο για τους ηθοποιούς όσο και για τα μέλη του συνεργείου. Σημαντικό είναι να δημιουργηθεί ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον στο σετ για να διασφαλιστεί η ψυχολογία όλων ενώ ταυτόχρονα εκφράζονται αποτελεσματικά τα απαιτούμενα συναισθήματα και ενέργειες. Τέτοιου είδους σκηνή χωρίζεται για μένα ως σκηνοθέτρια σε πολλά μέρη. Πρώτα, ξεκινάμε απο την προετοιμασία, η οποία περιλαμβάνει έρευνα της ψυχολογίας των εμπλεκόμενων χαρακτήρων, συζήτηση της σκηνής με τους ηθοποιούς με απόλυτο σεβασμό απένατι τους αλλά και κάποιες φορές διαβούλευση με ειδικούς για να κατανοήσουν τις αποχρώσεις της κατάστασης που απεικονίζουν. Μετά έχουμε τη συναισθηματική προετοιμασία των ηθοποιών στην οποία απαιτώ από όλο το συνεργείο απόλυτη ησυχία, σεβασμό και χρόνο για να μπορέσει ο ηθοποιός να συγκεντρωθεί συναισθηματικά. Κάτι που τηρώ απόλυτα ως σκηνοθέτρια σε τέτοιες σκηνές είναι η υποστήριξη στο set, γιατί είναι σημαντικό για τους ηθοποιούς να αισθάνονται ότι υποστηρίζονται και νιώθουν ασφάλεια κατά τη διάρκεια συναισθηματικά προκλητικών σκηνών αλλά και ο επαγγελματισμός. Τέλος, μετά από τέτοιες σκηνές σίγουρα συνεργείο και ηθοποιοί θέλουν κάποιο χρόνο να αποφορτιστούν για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε. Στο τέλος, όμως, είναι μια δουλειά που πρέπει να υποστηρίξουμε όσο πιο πιστά και αληθινά μπορούμε. Εγώ προσωπικά προσπαθώ να μένω συναισθηματικά αποστασιωποιημένη για να μπορώ να καθοδηγώ τους ηθοποιούς μου με απόλυτη συγκέντρωση και ρεαλιστικότητα στον κάθε ρόλο που υποδύονται.

Θυμάσαι να έχεις πέσει ψυχολογικά, κλάψει ίσως, σε κάποιο γύρισμα και ποιο ήταν αυτό;
Έχω κλάψει αρκετά στα επεισόδια που είχαμε μικρά παιδιά, όπως για παράδειγμα στην Σεμέλη. Ταράζομαι με ό,τι έχει να κάνει με παιδιά γιατί δεν μπορώ να καταλάβω πως μπορεί κάποιος να εκμεταλλευτεί, να πληγώσει και να κάνει κακό σε αυτές τις ψυχές. Το άλλο που με διάλυσε ψυχολογικά ήταν το επεισόδιο με την νεκροφιλία. Δεν τα πηγαίνω καλά με τον θάνατο, δεν είμαι καθόλου εξοικειωμένη με την ιδέα και το ότι ήμασταν τόσο κοντά στον θάνατο στα γυρίσματα, στο γραφείο κηδειών, στο νεκροταφείο και σε όλα αυτά, με δυσκόλεψε. Ήταν ένα επεισόδιο που πέρασαν σχεδόν δύο μήνες για να κοιμηθώ καλά, γιατί το σκεφτόμουνα συνέχεια. Εκτός αυτού, ήταν πάρα πολύ δύσκολο να βρίσκεσαι σε ένα χώρο που ενώ είσαι εν ζωή, στο διπλά δωμάτιο βρίσκεται ο θάνατος. Ήταν πολύ περίεργη η συνθήκη αυτή που με επηρέασε, έπαιξε με το μυαλό και τις φοβίες μου, πράγμα που προσωπικά με επηρέασε πολύ.

Ποιο θεωρείς πως ήταν για σένα το καλύτερο σου επεισόδιο ως σκηνοθέτρια πέραν του τελευταίου που βγήκε στα σινεμά;
Συναισθηματικά όλα τα επεισόδια έχουν κάτι προσωπικό για μένα το καθένα με το δικό του τρόπο. Το κάθε επεισόδιο έχει και ένα κομμάτι από την ψυχή σου, αφήνει μέσα σου το αποτύπωμά του. Σίγουρα, τα επεισόδια του 4ου κύκλου για μένα σαν σκηνοθέτρια ήταν πιο ώριμα σκηνοθετικά.

Περίμενες αυτό τον πανικό που γίνεται αυτή την στιγμή στις κινηματογραφικές αίθουσες για το Κάρμα: το τελευταίο επεισόδιο;
Για να είμαι ειλικρινής, περίμενα ότι θα είχε κόσμο λόγω όλων όσων έγιναν σχετικά με την προβολή ή όχι του επεισοδίου στην τηλεόραση. Δημιουργήθηκε κάποιο θέμα που αρχικά ήξερε ο κόσμος ότι θα το πρόβαλλε η τηλεόραση, μετά ο Aplha Κύπρου αποφάσισε να μην το δείξει, μετά ξεκίνησε μία συζήτησει για πού θα προβληθεί. Έτσι, υπήρχε ένα buzz γύρω από το τι θα γίνει και αυτό δημιούργησε μεγάλη προσμονή από το κοινό. Παρόλα αυτά όμως δεν περίμενα με τίποτα αυτό τον χαμό.

Πώς το εισέπραξες;
Η αλήθεια είναι πως ακόμα δεν το πιστεύω και από το άγχος μου δεν μπορώ ούτε να το ευχαριστηθώ.

Τι σχόλια ακούς για το αποτέλεσμα; Θα άλλαζες κάτι σήμερα βλέποντας ξανά το επεισόδιο.
Η μαγεία της δουλειάς μας είναι ότι είσαι δέκτης εξαιρετικά πολλών καλών και κακών κριτικών. Προσωπικά χαίρομαι που υπάρχουν και τα δύο γιατί σημαίνει ότι κάνεις κάτι σωστά. Δεν έκανα αυτό το επεισόδιο για να αρέσει σε όλους και ευτύχως που δεν αρέσει γιατί τότε θα ήταν πρόβλημα. Ακούω σχόλια του τύπου: “τι σκατά μαλακία εν τούτη, μεν πάτε να το δείτε” μέχρι “ευχαριστούμε για τον αγώνα που κάμνετε να ακουστούν τόυτες οι ιστορίες. Μπράβο που αλλάξατε το σκεπτικό πολλών ανθρώπων, ποτέ δεν υπήρξε κάτι αντίστοιχο σαν εσας. Η κυπριακή τηλεόραση σας χρειάζεται”. Στο αποτέλεσμα της δουλειάς μου πάντα ακολουθώ την συγκεκριμένη φράση: “Ένα έργο τέχνης δεν απαντά σε ερωτήσεις, τις προκαλεί και η ουσιαστική του σημασία βρίσκεται στην ένταση μεταξύ των αντιφατικών απαντήσεων”. Όταν, λοιπόν, καταφέρνω μέσα που την δουλειά μου να εγείρονται ερωτήματα και να πυροδοτούνται συζητήσεις, σημαίνει ότι ίσως, κάτι καλό έκανα. Σαν σκηνοθέτρια βλέποντας το ξανά δεν θα άλλαζα τίποτε γιατί ξέρω ότι για τα δεδομένα που είχαμε κάναμε το καλύτερο αποτέλεσμα που θα μπορούσαμε. Μέσα σε επτα μέρες ένα συνεργείο 8-10 ατόμων γύρισε 2 ώρες ωφέλιμου υλικού. I think we did pretty f**cking good. Ένας ακόμα λόγος που δεν θα άλλαζα κάτι είναι λόγω των ερμηνειών γιατί τις θεωρώ μοναδικές, ρεαλιστικές, αληθινές, με τον Χάρη ερμηνευτικά να φτάνει σε σημείο οσκαρικό.

Γιατί, τελικά, δεν είδαμε το τέλος της σειράς στην τηλεόραση;
Υπήρχαν λόγοι που μας οδήγησαν στους κινηματογράφους και ένα από αυτούς για να ελεγχθεί η πρόβαση για άτομα άνω των 18. Μακάρι να μπορούσα να αναπτύξω αλλα δυστυχώς δεν μπορώ.

Πες μας, όσα μπορείς να μας αποκαλύψεις, τι θα δούμε στο τελευταίο επεισόδιο που παίζεται τώρα στα K-Cineplex;
Δυστυχώς, για πολλούς λόγους, δεν μπορώ να αναφερθώ ελεύθερα στο περιεχόμενο του τελευταίου επεισοδίου. Το μόνο που μπορώ να πώ είναι πως θα ήταν παράλειψη μας σαν δημιουργοί αυτής της σειράς, ενώ έχουμε καταπιαστεί με τόσα εγκλήματα που συνέβησαν στη χώρα μας, να παραβλέψουμε ή να κάνουμε τα στραβά μάτια και να μην καταπιαστούμε με ένα από τα πιο φριχτά εγκλήματα που έγιναν τα τελευταία χρόνια στη Κύπρο. Δεν θέλαμε επίσης να αποσιωποιήσουμε τις αδυναμίες που εντοπίστηκαν στη διαδικασία εντοπισμού των εξαφανισμένων προσώπων από τις κυπριακές αστυνομικές αρχές, τους λάθος χειρισμούς και την πιθανή αμέλεια καθηκόντων των αστυνομικών μελών που μέχρι σήμερα είναι αντιμέτωποι με πειθαρχικές διώξεις. Θέλαμε να προβάλουμε μια από τις πιο συγκλονιστικές ιστορίες που διαδραματίστηκαν στον τόπο μας και που στάθηκε αφορμή να βγουν στην επιφάνεια μια σειρά συστημικών προβλημάτων της Αστυνομίας Κύπρου.

Πώς θα περιέγραφες αυτή την εμπειρία;
Η εμπειρία γυρισμάτων του τελευταίου επεισοδίου ήταν πραγματικά σοκαριστική. Απίστευτα ψυχοφθόρα, με τόσες διαφορετικές διακυμάνσεις και με τόσο σημαντικό σκοπό. Ήταν ίσως η πιο συγκλονιστική εμπερία που είχα σε γύρισμα.

Είχατε αντιδράσεις σχετικά με το θέμα του τελευταίου επεισοδίου;
Ναι είχαμε, αλλά δεν μπορώ να αναπτύξω. Στο τέλος, όμως, όλα έκλεισαν με πολύ καλό και δίκαιο τρόπο.

Υπάρχει περίπτωση να δούμε το Κάρμα ξανά στην τηλεόραση στο μέλλον ή έκλεισε πλέον ο κύκλος και γιατί;
Ο κύκλος για το Κάρμα προς το παρόν έχει κλείσει αλλά έμαθα να λέω: “Ποτέ μην λες ποτέ”. Ίσως, κάποια στιγμή, επιστρέψει αλλά για τώρα έχει κλείσει. Αυτή την περίοδο τόσο εγώ όσο και η Χριστιάνα θέλουμε να δοκιμαστούμε σε κάτι άλλο και διαφορετικό. Τώρα, επιθυμίας μας είναι να πάρουμε λίγο χρόνο, να αποφορτιστούμε από όλη αυτή την ψυχολογική κούραση που περνούσαμε τέσσερα χρόνια βιώνοντας την κάθε ιστορία απο την αρχή μέχρι το τέλος.

Πώς, θα χαρακτήριζες με μια φράση, ένα τίτλο για τα τέσσερα χρόνια δουλειάς στο Κάρμα. Τι σημαίνει το Κάρμα για σένα;
Ένας τίτλος για τα τέσσερα χρόνια δουλειάς στο Κάρμα είναι σίγουρα “Ευγνωμοσύνη”. Το "Κάρμα" για μένα ήταν η αρχή της σκηνοθετικής μου καριέρας. Ήταν η απόδειξη σε όσους είτε με υποτίμησαν λόγω φύλου είτε γιατί δεν με υπολόγιζαν, ότι αξίζω επάξια την θέση μου σε αυτό το επάγγελμα. Το Κάρμα μου έδωσε την ευκαιρία να αφηγηθώ ιστορίες που είχαν απήχηση στο κοινό σε βαθιά συναισθηματικό επίπεδο, να βοηθήσω σε διάφορα κοινωνικά θέματα σαν καλλιτέχνης αλλά ταυτόχρονα με άλλαξε με ως άνθρωπο με ένα τρόπο που δεν μπορώ να εξηγήσω. Είμαι ευγνώμων για όλους τους ηθοποιούς, για το συνεργείο μου, τον κόσμο που αγάπησε τούτη την σειρά. Είμαι ευγνώμων για όλα τα άτομα που γνώρισα κάνοντας αυτή την δουλειά και είμαι ευγνώμων στην Χριστιάνα που πίστεψε σε μένα. Οπόταν, ευγνωμοσύνη για όλα.

«Κάρμα: Το τελευταίο επεισόδιο» θα προβάλλεται παγκύπρια στα K-Cineplex μέχρι και το τέλος Απριλίου 2023.